Chhid Dhatu Roop in Sanskrit | रुधादिगण तथा उभयपदी धातु रूप

नमस्कार दोस्तों, हम यहाँ पर आपके लिए संस्कृत धातु रूप से बने Chhid Dhatu Roop in Sanskrit को लेकर प्रस्तुत हुए है। छिद् धातु का अर्थ है ‘काटना, to cut’। यह रुधादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी रुधादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- रुध्, भिद् आदि। छिद् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

Chhid Dhatu Roop in Sanskrit

छिद् धातु के पांच लकार होते है

छिद् धातु के पांच लकार इस प्रकार है

  1. लट् लकार – वर्तमान काल
  2. लोट् लकार – आदेशवाचक
  3. लङ् लकार – भूतकाल
  4. विधिलिङ् लकार – चाहिए के अर्थ में
  5. लृट् लकार – भविष्यत् काल

छिद् धातु के रूप भी दो प्रकार के होते है

  1. परस्मैपद
  2. आत्मनेपद

Table of Contents

 छिद् धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhid) – परस्मैपद

1 . लट् लकारवर्तमान काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिनत्तिछिन्तःछिन्दन्ति
मध्यम पुरुषछिनत्सिछिन्थःछिन्थ
उत्तम पुरुषछिनद्मिछिन्द्वःछिन्द्मः
Chhid Dhatu Roop

2. लृट् लकारभविष्यत काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछेत्स्यतिछेत्स्यत:छेत्स्यन्ति
मध्यम पुरुषछेत्स्यसिछेत्स्यथ:छेत्स्यथ
उत्तम पुरुषछेत्स्यामिछेत्स्याव:छेत्स्याम:
Chhid Dhatu Roop

3. लङ् लकारभूतकाल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छिनत्अच्छिन्ताम्अच्छिन्दन्
मध्यम पुरुषअच्छिनःअच्छिन्तम्अच्छिन्त
उत्तम पुरुषअच्छिनदम्अच्छिन्द्वअच्छिन्द्म
Chhid Dhatu Roop

4. लोट् लकारआज्ञा के अर्थ में

पुरुषएकवचन   द्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिनत्तुछिन्ताम्छिन्दन्तु
मध्यम पुरुषछिन्धिछिन्तम्छिन्त
उत्तम पुरुषछिनदानिछिनदावछिनदाम
Chhid Dhatu Roop

5. विधिलिङ् लकारचाहिए के अर्थ में

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिन्द्यात्छिन्द्याताम्छिन्द्युः
मध्यम पुरुषछिन्द्याःछिन्द्यातम्छिन्द्यात
उत्तम पुरुषछिन्द्याम्छिन्द्यावछिन्द्याम
Chhid Dhatu Roop

6. लुङ् लकारसामान्य भूतकाल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छिदत्अच्छिदताम्अच्छिदन्
मध्यम पुरुषअच्छिदःअच्छिदतम्अच्छिदत
उत्तम पुरुषअच्छिदम्अच्छिदावअच्छिदाम
Chhid Dhatu Roop

7. लिट् लकारपरोक्ष भूतकाल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषचिच्छेदचिच्छिदतुःचिच्छिदुः
मध्यम पुरुषचिच्छेदिथचिच्छिदथुःचिच्छिद
उत्तम पुरुषचिच्छेदचिच्छिदिवचिच्छिदिम

8. लुट् लकारअनद्यतन भविष्य काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछेत्ताछेत्तारौछेत्तार:
मध्यम पुरुषछेत्तासिछेत्तास्थ:छेत्तास्थ
उत्तम पुरुषछेत्तास्मिछेत्तास्व:छेत्तास्म:

9. आशिर्लिङ् लकारआशीर्वाद हेतु

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्यात्छिद्यास्ताम्छिद्यासुः
मध्यम पुरुषछिद्याःछिद्यास्तम्छिद्यास्त
उत्तम पुरुषछिद्यासम्छिद्यास्वछिद्यास्म

10. लृङ् लकारहेतुहेतुमद् भविष्य काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छेत्स्यत्अच्छेत्स्यताम्अच्छेत्स्यन्
मध्यम पुरुषअच्छेत्स्यःअच्छेत्स्यतम्अच्छेत्स्यत
उत्तम पुरुषअच्छेत्स्यम्अच्छेत्स्यावअच्छेत्स्याम

छिद् धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhid) – आत्मनेपद

1 . लट् लकारवर्तमान काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिन्तेछिन्दातेछिन्दते
मध्यम पुरुषछिन्त्सेछिन्दाथेछिन्ध्वे
उत्तम पुरुषछिन्देछिन्द्वहेछिन्द्महे

2. लृट् लकारभविष्यत काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछेत्स्यतेछेत्स्येतेछेत्स्यन्ते
मध्यम पुरुषछेत्स्यसेछेत्स्येथेछेत्स्यध्वे
उत्तम पुरुषछेत्स्येछेत्स्यावहेछेत्स्यामहे

3. लङ् लकारभूतकाल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छिन्तअच्छिन्दाताम्अच्छिन्दत
मध्यम पुरुषअच्छिन्थाःअच्छिन्दाथाम्अच्छिन्ध्वम्
उत्तम पुरुषअच्छिन्दिअच्छिन्द्वहिअच्छिन्द्महि

4. लोट् लकारआज्ञा के अर्थ में

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिन्ताम्छिन्दाताम्छिन्दताम्
मध्यम पुरुषछिन्त्स्वछिन्दाथाम्छिन्ध्वम्
उत्तम पुरुषछिनदैछिनदावहैछिनदामहै

5. विधिलिङ् लकारचाहिए के अर्थ में

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिन्दीतछिन्दीयाताम्छिन्दीरन्
मध्यम पुरुषछिन्दीथाःछिन्दीयाथाम्छिन्दीध्वम्
उत्तम पुरुषछिन्दीयछिन्दीवहिछिन्दीमहि

6. लुङ् लकारसामान्य भूतकाल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छित्तअच्छित्साताम्अच्छित्सत
मध्यम पुरुषअच्छित्थाःअच्छित्साथाम्अच्छिद्ध्वम्
उत्तम पुरुषअच्छित्सिअच्छित्स्वहिअच्छित्स्महि

7. लिट् लकारपरोक्ष भूतकाल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषचिच्छिदेचिच्छिदातेचिच्छिदिरे
मध्यम पुरुषचिच्छिषेचिच्छिदाथेचिच्छिदिध्वे
उत्तम पुरुषचिच्छिदेचिच्छिदिवहेचिच्छिदिमहे

8. लुट् लकारअनद्यतन भविष्य काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछेत्ताछेत्तारौछेत्तार:
मध्यम पुरुषछेत्तासेछेत्तासाथेछेत्ताध्वे
उत्तम पुरुषछेत्ताहेछेत्तास्वहेछेत्तास्महे

9. आशिर्लिङ् लकारआशीर्वाद हेतु

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछित्सीष्टछित्सीयास्ताम्छित्सीरन्
मध्यम पुरुषछित्सीष्ठाःछित्सीयास्थाम्छित्सीध्वम्
उत्तम पुरुषछित्सीयछित्सीवहिछित्सीमहि

10. लृङ् लकारहेतुहेतुमद् भविष्य काल

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छेत्स्यतअच्छेत्स्येताम्अच्छेत्स्यन्त
मध्यम पुरुषअच्छेत्स्यथाःअच्छेत्स्येथाम्अच्छेत्स्यध्वम्
उत्तम पुरुषअच्छेत्स्येअच्छेत्स्यावहिअच्छेत्स्यामहि

आपको यह लेख (पोस्ट) कैंसा लगा? हमें कमेंट के माध्यम से अवश्य बताएँ। gk-help.com पर शीघ्र ही आपके कमेंट का जवाब देगी।

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *