Chhidra Dhatu Roop in Sanskrit | चुरादिगण तथा उभयपदी धातु रूप

Join Our WhatsApp Channel Join Now
Join Our Telegram Channel Join Now

Chhidra Dhatu Roop :- नमस्कार दोस्तों, आज आपको इस लेख से Chhidra Dhatu Roop in Sanskrit भाषा मे आपको सिखने को मिलने वाला है। छिद्र धातु रूप के बारे मे काफी छात्रा सीखना चाहते हे और इंटरनेट पर भी इसके बारे मे जानकारी खोजते रहते है। इसलिए मेने इस लेख के माध्यम से आपको Chhidra Dhatu Roop के बारे मे बता रहे है। छिद्र धातु का अर्थ है ‘छेद करना, to make a hole’। यह चुरादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी चुरादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- चुर्, कथ्, गण्, चिन्त्, पाल् आदि। छिद्र धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

Chhidra Dhatu Roop in Sanskrit

छिद्र धातु के पांच लकार होते है

छिद्र धातु के पांच लकार इस प्रकार है

  1. लट् लकार – वर्तमान काल
  2. लोट् लकार – आदेशवाचक
  3. लङ् लकार – भूतकाल
  4. विधिलिङ् लकार – चाहिए के अर्थ में
  5. लृट् लकार – भविष्यत् काल

छिद्र धातु के रूप भी दो प्रकार के होते है

  1. परस्मैपद
  2. आत्मनेपद

छिद्र धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhidra) – परस्मैपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयतिछिद्रयतःछिद्रयन्ति
मध्यम पुरुषछिद्रयसिछिद्रयथःछिद्रयथ
उत्तम पुरुषछिद्रयामिछिद्रयावःछिद्रयामः
Chhidra Dhatu Roop

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयिष्यतिछिद्रयिष्यत:छिद्रयिष्यन्ति
मध्यम पुरुषछिद्रयिष्यसिछिद्रयिष्यथ:छिद्रयिष्यथ
उत्तम पुरुषछिद्रयिष्यामिछिद्रयिष्याव:छिद्रयिष्याम:
Chhidra Dhatu Roop

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छिद्रयत्अच्छिद्रयताम्अच्छिद्रयन्
मध्यम पुरुषअच्छिद्रयःअच्छिद्रयतम्अच्छिद्रयत
उत्तम पुरुषअच्छिद्रयम्अच्छिद्रयावअच्छिद्रयाम
Chhidra Dhatu Roop

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयतुछिद्रयताम्छिद्रयन्तु
मध्यम पुरुषछिद्रयछिद्रयतम्छिद्रयत
उत्तम पुरुषछिद्रयानिछिद्रयावछिद्रयाम
Chhidra Dhatu Roop

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयेत्छिद्रयेताम्छिद्रयेयुः
मध्यम पुरुषछिद्रयेःछिद्रयेतम्छिद्रयेत
उत्तम पुरुषछिद्रयेयम्छिद्रयेवछिद्रयेम
Chhidra Dhatu Roop

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअचिच्छिद्रत्अचिच्छिद्रताम्अचिच्छिद्रन्
मध्यम पुरुषअचिच्छिद्रःअचिच्छिद्रतम्अचिच्छिद्रत
उत्तम पुरुषअचिच्छिद्रम्अचिच्छिद्रावअचिच्छिद्राम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयामासछिद्रयामासतुःछिद्रयामासुः
मध्यम पुरुषछिद्रयामासिथछिद्रयामासथुःछिद्रयामास
उत्तम पुरुषछिद्रयामासछिद्रयामासिवछिद्रयामासिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयिताछिद्रयितारौछिद्रयितार:
मध्यम पुरुषछिद्रयितासिछिद्रयितास्थ:छिद्रयितास्थ
उत्तम पुरुषछिद्रयितास्मिछिद्रयितास्व:छिद्रयितास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्र्यात्छिद्र्यास्ताम्छिद्र्यासुः
मध्यम पुरुषछिद्र्याःछिद्र्यास्तम्छिद्र्यास्त
उत्तम पुरुषछिद्र्यासम्छिद्र्यास्वछिद्र्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छिद्रयिष्यत्अच्छिद्रयिष्यताम्अच्छिद्रयिष्यन्
मध्यम पुरुषअच्छिद्रयिष्यःअच्छिद्रयिष्यतम्अच्छिद्रयिष्यत
उत्तम पुरुषअच्छिद्रयिष्यम्अच्छिद्रयिष्यावअच्छिद्रयिष्याम

छिद्र धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhidra) – आत्मनेपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयतेछिद्रयेतेछिद्रयन्ते
मध्यम पुरुषछिद्रयसेछिद्रयेथेछिद्रयध्वे
उत्तम पुरुषछिद्रयेछिद्रयावहेछिद्रयामहे

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयिष्यतेछिद्रयिष्येतेछिद्रयिष्यन्ते
मध्यम पुरुषछिद्रयिष्यसेछिद्रयिष्येथेछिद्रयिष्यध्वे
उत्तम पुरुषछिद्रयिष्येछिद्रयिष्यावहेछिद्रयिष्यामहे

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छिद्रयतअच्छिद्रयेताम्अच्छिद्रयन्त
मध्यम पुरुषअच्छिद्रयथाःअच्छिद्रयेथाम्अच्छिद्रयध्वम्
उत्तम पुरुषअच्छिद्रयेअच्छिद्रयावहिअच्छिद्रयामहि

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयताम्छिद्रयेताम्छिद्रयन्ताम्
मध्यम पुरुषछिद्रयस्वछिद्रयेथाम्छिद्रयध्वम्
उत्तम पुरुषछिद्रयैछिद्रयावहैछिद्रयामहै

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयेतछिद्रयेयाताम्छिद्रयेरन्
मध्यम पुरुषछिद्रयेथाःछिद्रयेयाथाम्छिद्रयेध्वम्
उत्तम पुरुषछिद्रयेयछिद्रयेवहिछिद्रयेमहि

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअचिच्छिद्रतअचिच्छिद्रेताम्अचिच्छिद्रन्त
मध्यम पुरुषअचिच्छिद्रथाःअचिच्छिद्रेथाम्अचिच्छिद्रध्वम्
उत्तम पुरुषअचिच्छिद्रेअचिच्छिद्रावहिअचिच्छिद्रामहि

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयामासछिद्रयामासतुःछिद्रयामासुः
मध्यम पुरुषछिद्रयामासिथछिद्रयामासथुःछिद्रयामास
उत्तम पुरुषछिद्रयामासछिद्रयामासिवछिद्रयामासिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयिताछिद्रयिताछिद्रयितार:
मध्यम पुरुषछिद्रयितासेछिद्रयितासाथेछिद्रयिताध्वे
उत्तम पुरुषछिद्रयिताहेछिद्रयितास्वहेछिद्रयितास्महे

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषछिद्रयिषीष्टछिद्रयिषीयास्ताम्छिद्रयिषीरन्
मध्यम पुरुषछिद्रयिषीष्ठाःछिद्रयिषीयास्थाम्छिद्रयिषीध्वम्
उत्तम पुरुषछिद्रयिषीयछिद्रयिषीवहिछिद्रयिषीमहि

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुषएकवचनद्विवचनबहुवचन
प्रथम पुरुषअच्छिद्रयिष्यतअच्छिद्रयिष्येताम्अच्छिद्रयिष्यन्त
मध्यम पुरुषअच्छिद्रयिष्यथाःअच्छिद्रयिष्येथाम्अच्छिद्रयिष्यध्वम्
उत्तम पुरुषअच्छिद्रयिष्येअच्छिद्रयिष्यावहिअच्छिद्रयिष्यामहि

आशा करता हूँ की आपको इस लेख से छिद्र शब्द का रूप समझ में आया होगा अगर आपको इसके बारे में समझने में कोई दिक्कत हो या कोई सवाल है तो कमेंट बॉक्स में पूछ सकते है हमारी टीम आपके प्रश्न का उत्तर जरूर देंगे।

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top